Joseph Toonga

7 augustus 2021, Theaterfestival Boulevard 
A Way of Seeing: Born to Protest, Joseph Toonga 
Het is drie uur. Een half uur voor aanvang van Born to Protest. Het is zonnig in het Zuiderpark, waar zich dit jaar het festivalterrein bevindt.

Voor de ‘Tickets & Info’ balie staan een medewerker en vrijwilliger van Boulevard. Ik sta daar ook. We wachten op het publiek van Born to Protest. De voorstelling speelt op een nog onbekende locatie in Den Bosch. We zullen er samen naartoe fietsen. De voorstelling is uitverkocht, maar ook een kwartier later is het nog rustig rond de balie. Ik spreek een jong koppel aan dat ik voor mogelijk publiek houd, maar in het Engels leggen ze uit dat zij voor Info bij de balie zijn en nog geen Tickets voor het festival hebben. 

Vier minuten voor aanvangstijd komen twee vrouwen aangelopen. Ze tonen hun kaartjes  aan de vrijwilliger en ik volg ze in de richting van de fietsenstalling. Als ik vraag of ik  vanmiddag met hen mee mag kijken, antwoordt één van de twee dat ze ieder jaar tijdens het festival wordt aangesproken om ergens aan mee te werken. ‘Kennelijk straal ik iets uit.’ Haar naam is Jeannette en ze is vriend van Boulevard, wat betekent dat ze het ticket voor de voorstelling al een week voor die officieel in de verkoop ging, had kunnen bestellen. Al jaren komt ze naar het festival, ook al woont ze zelf niet in Den Bosch. Haar vriendin, Frouke, woont hier wel, maar het is Jeannette die het bezoek voor hen organiseerde. 

Het is half vier. Voor de ingang van het terrein zie ik een groep mensen naast hun fietsen staan. Daar zijn ze. Hier waren ze. Wij sluiten aan. Ik heb een OV-fiets, Jeannette heeft een vouwfiets en Frouke een ‘normale’. Terwijl we opstappen, vertellen de vriendinnen dat dit ook de reden is dat ze voor deze voorstelling hadden gekozen, vanwege het fietsen naar de nog onbekende plek. Ze lachen. ‘Erg hè?’ 

Het eerste stuk fietspad is nog breed genoeg voor ons drieën. Jeannette legt uit dat ze zich bewust niet teveel heeft ingelezen. Ze vindt het leuk aan het festival dat je nooit goed weet  waar je terecht gaat komen. Dat het dans is, weten ze wel en ook de titel kennen ze.‘Born to Protest.’ Ze zijn zelf van de protestgeneratie, vertellen ze. Jeannette is benieuwd hoe een protest in dansvorm eruit zal zien.

Het fietspad vernauwt. Ik ga achter de twee vriendinnen fietsen. Na een tijdje fietsen zij door rood om bij de groep te kunnen blijven en blijf ik achter. 
Wanneer ik aankom op locatie, maakt Frouke net haar fiets vast aan die van Jeannette. Ze vertelt lachend dat ze hier net vandaan kwamen. Ze woont om de hoek. 

Het is bijna vier uur. Op een betegeld plein in een woonwijk van Den Bosch staan krukjes opgesteld in een halve cirkel. Het is er stil. De vriendinnen schuiven hun krukjes dichter bij elkaar. Vincent Wijlhuizen, medewerker van Boulevard, neemt het woord voor een korte inleiding met Joseph Toonga. De choreograaf is van oorsprong Kameroens en groeide op in Oost-Londen. Niemand reageert wanneer gevraagd wordt of het Engels een probleem vormt. Toonga zegt: ‘I invite the audience to experience what is happening now, with an open mind’. Ik kijk naar Frouke en Jeannette naast me. Zij kijken met samengeknepen ogen naar de choreograaf, aandachtig. Ik twijfel niet aan hun open mind(s). 

De muziek wordt gestart. 

- We zien Born to Protest - 

Het is kwart voor vijf. Tijdens het nagesprek (dat in het Nederlands gevoerd werd) zei Jeannette dat ze de neiging heeft om naar de dansers toe te gaan nu, ze vragen te stellen. Ik bedacht me dat dat is wat ik ga doen zo, haar een vraag stellen. 
Zij stelt voor dat we eerst onze fietsen halen en dan schuilen onder het dak van het Stedelijk Gymnasium, dat aan het plein ligt. Het is gaan regenen, precies toen de voorstelling ten einde liep. Frouke knikt naar me, ‘Zie je, Jeannette is altijd aan het organiseren.’ 

Als we weer (droog) naast onze fietsen staan, vertellen ze me dat het goed met ze is. Dat ze vooral opnieuw beseffen hoe goed ze het hebben. Het regent hard nu. Frouke merkt op dat ze het wel zwaar vond. Vindt. Ze bezocht de voorstelling ter ontspanning, op een vrije zaterdagmiddag, maar doen ontspannen heeft het werk haar niet. Ik vraag wat ze zullen doen, zodra het weer droog genoeg is om door - of terug - te fietsen. Ze weten het nog niet precies. Ze hebben zin in een kop thee. Vanavond gaan ze nog uiteten, voor Jeannette weer vertrekt, met de vouwfiets in haar auto. Maar dat is later pas. Nu is ze nog hier. Nu zijn zij nog hier. We kijken naar het lege plein, waar zojuist nog gedanst werd. Experiencing what is happening now. With an open mind.

Lees alle 'ways of seeing' hier >