Terugkijkend op vijfentwintig jaar Cement, vroegen wij ons af hoe het nou gaat met die meer dan vijfhonderd makers die te zien waren.
We hebben het gevraagd. Niet aan allemaal, maar aan een paar. Lees hieronder hoe het gaat met Anna van der Kruis, Nina Willems, Sabine Molenaar, Ellen Rijk, Sanne Nouws en Nick Steur.
Wat deed je op Cement en wanneer?
In 2007 ben ik tien maanden in residentie bij Productiehuis Brabant in Den Bosch. Samen met Huis van Bourgondië in Maastricht zijn zij verantwoordelijk voor Festival Cement. In het programmaboekje staat: ‘Proeflokaal tekst. Cement gaat diep!’ Ik ben al vier jaar afgestudeerd, Caspar van de Putte zit nog op school, in Maastricht. Als makers van de twee huizen delen we het proeflokaal.
Een van mijn acteurs is Arjan Duine. Ik heb hem zien spelen in Are you ready, are you ready for love? Van Piet Arfuille. Ik kijk tegen hem op. Alles is tot in de puntjes voorbereid, geënsceneerd. Ik heb een tekstuitgave gemaakt met mijn vader, de mooiste die ik ooit heb gezien heb, professioneel vormgegeven en gedrukt. Ik herinner me dat ik niet slaap. In de nacht verwerk ik de dag.
Op het slotfeest in de Timmerfabriek vraagt Arjan: “Dus nu ga je de tekst herschrijven?” Ik begrijp het niet. We hebben de tekst net drie keer gepresenteerd. Hij is af. Als dat niet zo voelt voor een van de acteurs heb ik misschien toch iets gemist?
In 2008 ben ik in Den Bosch onderdeel van Achteraf wel leuk, een filmproject van Ruut van der Beele. `Leen Braspenning wint met Discopigs (mijn lievelingsstuk, van mijn lievelingstoneelschrijver) de Dioraphte Stimuleringsprijs.
In 2009 vindt het festival opnieuw in Maastricht plaats. In januari reizen alle makers al af om geportretteerd te worden door Joep Lennarts. We kijken met zijn allen televisie: president Obama wordt de eerste zwarte president van de VS.
Ik neem opnieuw deel aan proeflokaal tekst. Dit keer met vijf acteurs, waaronder de nog niet afgestudeerde Vincent van der Valk. De tekst is nog in ontwikkeling: ik wil het proeflokaal deze keer gebruiken zoals het bedoeld is: als proeftuin. Op basis hiervan ga ik herschrijven. Ik beweeg me door de stad aan de hand van het programma: Zo is mijn hand een pistool van Jeff van Gestel maakt indruk, in een steenkoude oude brouwerij. Arno Schuitemaker wint de Dioraphte. Speciaal daarom speelt hij een extra voorstelling – ik kan er nog net bij.
Vanaf 2010 kunnen makers pitchen voor de Dioraphte, in 2011 durf ik dat. Mijn voorstelling Toen we nog deden alsof de snelweg een rivier was, die ik maakte met actrice Eva Schram (ook opgeduikeld bij Piet Arfuille) is in 2010 op theaterfestival Boulevard in première gegaan en gaat op Cement in reprise. David van Reybrouck is de centrale festivalgast. In de Timmerfabriek bespreekt hij in klein gezelschap wat hij op het festival heeft gezien. Het zijn inhoudelijke en intieme gesprekken. Ik ben vereerd dat hij ook bij mijn voorstelling aanwezig was.
Fotograaf Joep Lennarts bezoekt mijn voorstelling voor de tweede keer, nu zonder camera. Dat doet hij normaal nooit, zegt hij. Mijn lief is ondertussen begonnen als pr-man voor Productiehuis Brabant en draait plaatjes. Joep zegt erover dat het is “alsof zijn eigen platenkast is omgevallen”. Een paar dagen later bereikt ons, nog op het festival, het nieuws dat hij vermist is. Het zal nog maanden duren voor vrienden en familie hem vinden. Mijn pitch is een pitch over rouw, het jaar daarvoor is mijn vader overleden. Mijn grootste fan en grootste criticus. Ik win.
In 2012 is mijn plek op het festival verzekerd. Samen met Eva Schram maak ik een teaser voor onze Diorpahte voorstelling. In het oude mortuarium in het GZG in Den Bosch. We werken met decorontwerper Michiel van Cauwelaert en een levende kat (de eerste podiumervaring van Abatutu). Een voorstelling van een schrijver, zonder tekst. Het is gekkenwerk, maar we doen het. Choreograaf Jan Martens is erbij en komt na afloop naar me toe: “Anna, wat doe je met me,” zegt hij. Ik ben ook onder de indruk van zijn werk: Sweat baby, sweat.
Want dat is wat Cement als jonge maker toch vooral voor me is: een plek om mijn generatiegenoten te ontmoeten. Om mezelf in tranen in een donkere zaal terug te vinden. Om op vreemde plekken in vreemde steden ongemakkelijke gesprekken te voeren die mijn werk beter maken. Om te proosten met Duvel (Hulde, Pietjan Dusee) en te dansen (met Viktorien Verhulst, Suzanne Huijs en Heleen Volman).
Wat doe je vandaag?
Ik schrijf proza. Mijn debuutroman 821 mensen die er ook toe doen verscheen in 2022 en werd geslecteerd voor de shortlist van de Bronzen Uil. Daarnaast schrijf ik portretten in de GGZ en werk ik voor Domein voor Kunstkritiek (in 2021-2022 in het context programma van Festival Cement met Bart van de Woestijne en Bram van Helden).
Is je werk binnenkort ergens te zien?
Ik neem in januari mijn debuutroman als audioboek op – dit is wellicht te luisteren rond festival Cement 2024. En ik teken hopelijk dit jaar een contract voor boek nummer twee. Meer weten? Kijk dan op www.echtanna.nl
Foto Anna - door Renate Beense
Wat deed je op Cement en wanneer?
Ik maakte in 2014 samen met regisseur Marijke de Kerf de voorstelling 'INSLAG', gebaseerd op het boek My Stroke of Insight van Jill Bolte Taylor, een neurologe die beschrijft hoe ze op een dag zelf een hersenbloeding krijgt. Voordat ik afstudeerde aan de Toneelacademie in Maastricht had ik neuropsychologie gestudeerd, dus in dit project kwamen mijn beide fascinaties samen. Mijn zus, die nu nog steeds als neuropsycholoog werkzaam is, speelde ook een kleine rol als mijn 'dubbelganger'.
Wat doe je vandaag?
Sinds 2015 vorm ik samen met dichter Merlijn Huntjens PANDA Collectief. Met de stad Heerlen in Zuid-Limburg als uitvalsbasis doen we een heleboel verschillende projecten op het snijvlak tussen poëzie en theater. Autonoom werk, poëziefilms maar ook steeds meer projecten rond educatie en het coachen van jong literair talent. Daarnaast werk ik als docent op de Toneelacademie in Maastricht.
Is je werk binnenkort ergens te zien?
In het najaar gaat ons project KOE in première; samen met taalonderzoeker Leonie Cornips onderzoeken we de taal (en poëzie) van koeien. Volg ons op instagram @panda.collectief voor de data!
Wat deed je op Cement en wanneer?
Ik was te zien bij Cement met de dans solo That’s it in 2013, met Touch me in 2015, met Almost Alive in 2017 en met het groepsstuk Transmute, in samenwerking met Boulevard in 2021.
Wat doe je vandaag?
Op het moment geef ik enkel dansles aan zowel amateurs als professionals. Creëren staat nog altijd op de agenda en heeft enkel een pauze genomen door een combinatie van Covid en 2 kinderen krijgen.
Is je werk binnenkort ergens te zien?
Er zijn gesprekken bezig om werk te maken voor een company in Portugal, waar ik erg naar uitkijk.
Foto: That’s it, 2013
Wat deed je op Cement en wanneer?
Dieu le Veut
20 jaar geleden heb ik een aantal beeldende werken gemaakt die geïnspireerd waren op teksten van de Belgische theatertekstschrijver Paul Pourveur.
In 2003 heb ik (los van Cement of een andere opdrachtgever) een klein paviljoen gemaakt van 3 meter doorsnede. Titel: Dieu le Veut.
'Dieu le Veut gaat over het contrast tussen onze binnen- en buitenkant, tussen ingetogenheid en uitbundig plezier. Tijdens Cement in Maastricht stond het in de ENCI (nog vóór de verbouwing).
Voor Paul Hoes was het "Het huis van Bernarda Alba".
Omdat het een heel theatraal werk was, geïnspireerd op een theatertekst, wilde Pietjan dit bij Cement in Maastricht. De bedoeling was dat er meer beeldende werken zouden komen, maar helaas kreeg Cement daar de financiering niet rond. Voor Dieu le Veut had ik zelf de financiering geregeld, dus dat kon doorgaan met alleen een onkostenvergoeding.
Yvette
Als beeldend kunstenaar toon je jezelf, maar verberg je je ook achter je beelden. Je verleidt de toeschouwer; maar je bepaalt zelf wat je van jezelf prijs wilt geven, waar jouw grens ligt tussen persoonlijk en prive. Yvette is een serie installaties geïnspireerd op de allereerste stripteaseshow in Parijs(1894), getiteld ‘Le Coucher d’ Yvette’, op teksten van Paul Pourveur en op voyeurisme en exhibitionisme in zowel de media als de kunst.
Voor een expositieruimte in Eindhoven had ik in 2003 een installatie gemaakt, ook weer geïnspireerd op een tekst van Paul Pourveur.
Tsjipke Deuseman maakt naar aanleiding daarvan een theatervoorstelling van dezelfde tekst. Voor Cement Maastricht 2005 zijn ons beider Ývette" getoond, in het zelfde gebouw in ruimtes naast elkaar. Er was een groot verschil in kijken tussen mensen die mijn installatie zagen met of zonder de voorstelling van Tsjipke.
De Specieclub. 2006 tot 2009
Cement was toen nog een nomadisch festival. Belangrijk was de ontmoetingsruimte, waar een speciaal programma voor werd gemaakt: De Specieclub, met presentator Luk Sponselee.
4 jaar heb ik daarvoor de inrichting gedaan, steeds gebaseerd op portretten van de makers van dat jaar.
Foto's vind je hier
Wat doe je vandaag?
- Bezig in mijn atelier aan diverse kleine en grotere deadlineloze projecten.
- Atelierontvangsten voor kleine groepjes voorbereiden
- Nieuwe superkleine werkjes in luciferdoosjes maken voor een groepsexpo in Noorwegen.
- Een boek maken over een meerjarig project dat begon met een briefkaart uit de Eerste Wereldoorlog. Het is een beetje uit de klauwen gegroeid en ik ben er met grote tussenpozen 9 jaar mee bezig geweest. Foto's van mijn werk en zoektocht worden afgewisseld met teksten van Pietjan. Geen verklarende teksten, maar een reactie/aanvulling in taal. Ik ben op zoek naar een plek om dit te presenteren.
Helaas geen theaterdecors meer.
Is je werk binnenkort ergens te zien?
Mijn werk is altijd te zien in mijn atelier; in april tijdens een ramententoonstelling in buurt St. Anna in Tilburg. Waarschijnlijk in de zomer in een paar buitententoonstellingen, maar dat is nog niet 100% zeker.
En iedereen kan altijd langskomen.
Foto: Yvette
Wat deed je op Cement en wanneer?
Mijn voorstellingen Goed Kwaad, Victoria en Hendrik 4 (ongeschikt voor kinderen) speelde er en ik maakte en speelde er Een feest voor Boris, Het beste idee voor iedereen en een online pandemie-versie van Stil of ik schiet, binnen de Nieuwe Makersregeling die ik met Cement en PLAN Brabant doorliep. Dit gebeurde allemaal tussen 2015 en 2020.
Wat doe je vandaag?
Vandaag ben ik de trotse naamdrager en artistiek leider van mijn eigen Tilburgse jeugdtheatergezelschap House of Nouws.
Is je werk binnenkort ergens te zien?
Ja! We spelen Ping Win door het hele land en later dit jaar gaat de remake van Hendrik 4 (ongeschikt voor kinderen) touren.
Foto Ping Win - door Bart Grietens
Wat deed je op Cement en wanneer?
2011: FREEZE
Tijdens mijn eerste Cement festival balanceerde ik stenen op sokkels met een speakertje op mijn hoofd, het startschot van een carrière met een lange leercurve! Pas na drie jaar balanceren vertrouwde ik mijn vaardigheden en liet ik alle dramaturgie los; het publiek ging bijvoorbeeld live de stenen kiezen die ik moest balanceren. Vandaag is FREEZE heel uitgepuurd en 100% geïmproviseerd.
2013: SPLIT
In deze setting, waarin ik achter grote ramen stond en het publiek binnen zat, bracht ik stenen op temperatuur in een vuurkorf en balanceerde ze. Met walkie-talkies bracht ik een tekst over binnen en buiten.
Wat doe je vandaag?
Op dit moment verdiep ik me in dragen, waarbij ik volop inspiratie vind in de nuances van gewicht of ballast. Hoeveel extra draag ik en waarom? Ik zoek antwoorden door stenen op allerlei verschillende manieren te dragen.
Is je werk binnenkort ergens te zien?
Tijdens de La Biennale 2024 te Toulouse in Frankrijk ga ik in premiere met Care to carry. Een 'stilte' wandeling door de stad waarin ballast gedragen en zichtbaar gemaakt wordt.
Foto: FREEZE - fotograaf Alastair Bettklein
